Zakażenia wirusowe

Charakterystyczne zmiany morfologiczne w tkankach spowodowane infekcjami wirusowym mogą znaleźć swoje odzwierciedlenie w obrazie cytologicznym ma-teriału pochodzącego z drzewa oskrzelowego i biopsji cienkoigłowej płuc, rza-dziej płynów z jamy opłucnej.

Wirus opryszczki (Herpes simplex typ I – HS) może być sprawcą nie tylko wrzo- dziejących zmian zapalnych dróg oddechowych, ale również, chociaż bardzo rzadko, prawdziwego zapalenia płuc. Obraz cytologiczny, głównie materiału z drzewa oskrzelowego oraz szyjki macicy, znany jest przede wszystkich na podstawie rzadkich prawidłowo zdiagnozowanych przypadków. W rozmazach stwierdza się:

– komórki olbrzymie wielojądrowe,

– obecność inkluzji wewnątrzjądrowych Cowdry typ A (okrągłe kwaso- chłonne ciałka usytuowane centralnie w jądrze komórkowym i otoczone rąbkiem przejaśnienia – „halo”),

– „matowe” jądra komórek.

Wirus cytomegalii

Podstawą rozpoznania jest obraz mikroskopowy komórek i hodowla wirusa lub badania immunologiczne. Warto pamiętać, że zmiany stwierdzone w komórkach pobranych od tego samego chorego mogą nie zostać potwierdzone w preparatach cytologicznych pobranych zaledwie po kilku dniach (6,13, 22).

Wirus cytomegalii (CMV) jest przykładem infekcji oportunistycznych. Na obraz cytologiczny składają się:

– obecność komórek wielojądrowych,

– powiększenie komórek i jąder komórkowych,

– duże kwasochłonne inkluzje wewnątrzjądrowe otoczone rąbkiem prze-jaśnienia („halo”),

– PAS (+) inkluzje wewnątrzcytoplazmatyczne obecne w komórkach na-błonka oskrzelowego i pneumocytach.

Stwierdzenie charakterystycznych zmian komórkowych dowodzi zakaże-nia, w przeciwieństwie do dodatniego wyniku hodowli wirusa z badanego mate-riału (6,13, 22).

Wirus ospy wietrznej (W) i półpaśca (VZV). Wirus ospy wietrznej spokrewniony jest z wirusem opryszczki i niełatwo go różnicować z wirusem półpaśca. Zapalenia płuc poprzedzone są u dzieci objawami klinicznymi ospy wietrznej, natomiast u dorosłych – zwykle półpaśca. Cytologicznie w aspiratach cienkoigłowych lub materiale pobranym z drzewa oskrzelowego stwierdza się:

– komórki olbrzymie wielojądrowe,

– inkluzje wewnątrzjądrowe,

– inkluzje wewnątrzcytoplazmatyczne (jaśniejsze i często większe niż we- wnątrzj ądrowe).