Sposoby uzyskiwania przyjemności erotycznej

Zbliżyliśmy się do możliwości dokładniejszego określenia tego, co rozumiemy przez erotykę i czynności erotyczne. Jest to specyficzna przyjemność uzyskiwana przez człowieka czy to 1) w drodze aktu seksualnego, czy to 2) w drodze drażnienia określonych stref eroto- gennych, a więc tych części ciała, których stymulacja sensoryczna wywołuje bezpośrednio stan rozkoszy, czy też 3) wprost przez stymulację elektryczną określonych okolic mózgu, 4) u osób o bardzo silnie rozwiniętej wyobraźni poprzez wyobrażanie sobie pożądanej czynności erotycznej lub 5) w marzeniach sennych.

O tym, że wymienionych wyżej 5 sposobów uzyskiwania przyjemności erotycznej jest równoważne, może świadczyć np. fakt, że niektóre osoby mające kontakt seksualny z uczuciowo obojętnym dla nich partnerem odczuwają rozkosz tylko wówczas, gdy wyobrażają sobie partnera pożądanego. Nieraz kontakt seksualny z osobą początkowo obojętną może wskutek odpowiednich manipulacji wywołać rozkosz erotyczną. Podobnie również bezpośrednie drażnienie mózgu, a więc oddziaływanie dokonujące się bez kontaktu fizycznego i społecznego, może wywołać nie tylko orgazm, ale i nastawienie erotyczne wobec eksperymentatora.

W tym znaczeniu pojęcie erotyki nie pokrywa się z pojęciem seksu, który bywa definiowany podobnie. Nie będziemy więc w tej części pracy używać tych pojęć zamiennie. Używając słowa seks, będziemy mieli na myśli procesy fizjologiczne, techniki, manipulacje powodujące rozkosz, a więc instrumentalną, techniczną stronę zagadnienia. Słowem erotyka będziemy określali związane z seksem przeżycia wewnętrzne oraz pewne oceny, postawy wobec seksu, a więc komponent psychologiczny. W tym sensie np. książka B. Malinowskiego Życie seksualne dzikich jest książką traktującą przede wszystkim o technikach seksualnych i związanych z nimi obyczajach, a poetyckie erotyki poświęcone są psychologicznym efektom tych technik.