Żeński typ zachowania kopulacyjnego

W przeciwieństwie do samca, rola samicy w akcie seksualnym jest bierna. Można dopatrywać się tu pewnej analogii z nieruchomą gametą żeńską – jajem. Typowym samiczym zachowaniem kopulacyjnym jest znieruchomienie i przyjmowanie pozycji umożliwiającej bezpośredni kontakt dróg rodnych obu osobników, a u gatunków posiadających prącie – intro- misję. U szeregu gatunków ssaków polega to na wykonywaniu tak zwanej lordozy, czyli wygięciu ku dołowi części lędźwiowej kręgosłupa i uniesieniu ku górze okolicy anogenitalnej.

Heterotypowe zachowanie kopulacyjne. Heterotypowe zachowanie kopulacyjne to typ zachowania kopulacyjnego charakterystyczny dla płci przeciwnej występowanie określonego typu zachowania kopulacyjnego nie jest ściśle ograniczone do przedstawicieli jednej płci, w pewnych wypadkach może ono pojawiać się także u przedstawicieli pici przeciwnej, Heterotypowe zachowanie kopulacyjne spotyka się częściej u samic niż u samców u szeregu gatunków jest ono typową formą zalotów samicy w stosunku do samca i pojawia się zawsze -po wejściu samicy w okres rui. Zjawisko takie występuje między innymi również u bydła, kiedy to samica w okresie rui kryje samca, a w przypadku jego braku także inne samice. Z heterotypowym zachowaniem seksualnym spotykamy się u samic szeregu gatunków, między innymi u suk, kotek, małp oraz u licznych gryzoni. Może ono występować w estrusie i diestrusie. Męski typ zachowania seksualnego u samic można również łatwo wywołać odpowiednią manipulacją hormonami płciowymi, podając duże dawki testosteronu. Ostatnio jednak (Barfield, Schoelch Krieger, 1977) udało się wywołać męski typ zachowania seksualnego u kastrowanych szczurzyc po dużych dawkach żeńskich hormonów płciowych, a następnie po drażnieniu słabymi bodźcami bólowymi prądem elektrycznym o częstotliwości 90 Hz, co 30 s, przez 0,5 s. W efekcie uzyskiwano cały typowy męski wzorzec kopulacyjny z kompletnymi i niekompletnymi kopulacjami, a nawet zachowaniami towarzyszącymi eja- kulacji (trwającymi wprawdzie nieco krócej niż u samców). Obserwacja ta jest szczególnie interesująca, ponieważ identyczne parametry drażnienia stosuje się u mało aktywnych samców w celu pobudzenia działania mechanizmu pobudliwości seksualnej (patrz s. 386).