ALERGIA

Schorzenia natury alergicznej obejmują wiele narządów w ustroju i z konieczności omówienie ich rozsiane jest po wielu rozdziałach podręcznika. Równocześnie jednak domagają się one potraktowania całościowego, ponieważ zjawiska te sprowadzają się do pewnych podstawowych wspólnych zjawisk i dotyczą prawie zawsze całego ustroju.

Z powyższych przesłanek wynika potrzeba syntetycznego ujęcia tak złożonego zjawiska jakim jest alergia.

Pojęcie alergii zostało wprowadzone przez Phąueta w 19-06 r., przy czym w zasadzie nie uległo ono zmianie do chwili obecnej. Pojęcie alergii kształtuje pewien obraz szczególnej, znacznie wzmożonej odczy- nowości (uczulenia) na pewne czynniki wprowadzone z zewnątrz do ustroju lub wytworzone wewnątrz, a posiadające właściwości pobudzenia ustroju do tworzenia przeciwciał (niweczników). Przeciwciała te mają charakter swoisty w stosunku do czynników egzogennych i endogennych, które je wywołują. Jeżeli następnie dojdzie do ponownego zadziałania tego samego czynnika, wówczas ustrój reaguje znacznie silniej, a więc tak jak gdyby w ogóle przedtem nie został uczulony. Czynniki zewnętrzne i wewnętrzne mające wymienione charakterystyczne cechy są to tzw. alergeny (antygeny)j które poza zdolnością tworzenia przeciwciał, mogą również łączyć się z istniejącymi już w ustroju przeciwciałami. Oprócz alergenów istnieją jeszcze hapteny (semianti- genes autorów francuskich), które nie posiadają zdolności wywoływania przeciwciał (niweczników), lecz potrafią łączyć się z istniejącymi już w ustroju. Hapteny po połączeniu z białkiem stają się pełnowartościowymi alergenami. Reakcja antygen (alergen) — przeciwciało może w wyniku być przyczyną stanów patologicznego uczulenia, czyli alergoz. Pierwsze zetknięcie się z alergenem ma charakter utajony — czyli uczulenie jeszcze nie objawia się. Dopiero drugie zetknięcie się daje reakcję alergiczną, co zależy głównie od komórek i tkanek, w których zachodzą swoiste procesy enzymatyczne i biochemiczne.

Natura alergenów jest przeważnie pochodzenia białkowego. Alergenami mogą jednakże również być pewne ciała pochodzenia niebiałko- wego, jak lipoidy lub inne ciała koloidowe wielkocząsteczkowe, wielo- cukry (np. pochodzenia bakteryjnego) i inne.

Rozróżnia się: – 1) alergeny pochodzenia egzogennego (np. pyłek kwiatów, jaja, ryby

– 2) alergeny endogenne. Są to przeważnie zarazki lub ich toksyny, wydzieliny pasożytów, albo też ciała wyprodukowane przez sam ustrój.